ΠΕΡΙ ΠΑΘΩΝ

ΠΕΡΙ ΠΑΘΩΝ
Ἀγ.Ἰωάν.Δαμασκηνοῦ. Ἡ λέξις πάθος χρησιμοποιεῖται μὲ διαφόρους σημασίας· ὀνομάζεται δηλαδὴ πάθος καὶ τὸ σωματικόν, ὅπως αἱ ἀσθένειαι καὶ αἱ πληγαί· ὀνομάζεται ἐπίσης πάθος καὶ τὸ ψυχικόν, δηλαδὴ ἡ ἐπιθυμία καὶ ὁ θυμός. Κοινῶς καὶ γενικῶς πάθος ζώου εἶναι αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἔχει ἐπακόλουθον τὴν ἡδονὴν καὶ τὴν λύπην· ἡ λύπη δηλαδὴ εἶναι ἐπακόλουθον τοῦ πάθους καὶ δὲν εἶναι ἡ λύπη τὸ ἴδιον τὸ πάθος· διότι αὐτὰ ποὺ δὲν ἔχουν αἴσθησιν, ὅταν πάσχουν, δὲν πονοῦν. Λοιπὸν  δὲν εἶναι πόνος τὸ πάθος, ἀλλὰ ἡ ἀντίληψις τοῦ πάθους. Πρέπει ἐπίσης νὰ εἶναι αὐτὸ ἀξιόλογον, δηλαδὴ ἰσχυρόν, διὰ νὰ γίνῃ ἀντιληπτόν.

Ἀγ. Ἰωάν. Δαμασκηνοῦ. Ὁ ὁρισμὸς δὲ τῶν ψυχικῶν παθῶν εἶναι ὁ ἑξῆς : πάθος εἶναι αἰσθητὴ κίνησις τῆς ἐπιθυμητικῆς δυνάμεως τῆς ψυχῆς διὰ νὰ φαντασθῶμεν κάτι καλὸν ἢ κακόν. Καὶ κατ’ ἄλλον τρόπον πάθος εἶναι ἄλογος κίνησις τῆς ψυχῆς διὰ τὴν κατανόησιν τοῦ καλοῦ ἢ τοῦ κακοῦ. Ἡ κατανόησις λοιπὸν τοῦ καλοῦ διεγείρει τὴν ἐπιθυμίαν, ἐνῷ ἡ κατανόησις τοῦ κακοῦ τὸν θυμόν.
Ἀγ.Νικοδήμου. Τὰ πάθη, γενικώς μὲν είναι δύο· ἀγάπη καὶ μίσος, ἢ ἠδονὴ καὶ ὀδύνη· ἐμπαθώς γάρ κινούμεθα, ἢ διατὶ αγαπώμεν κανένα πράγμα ώς ηδονικόν, ἢ διατὶ τό μισούμεν ώς οδυνηρόν· εἰδικῶς δέ, διαιρούνται είς τά τρία μέρη τής ψυχής, είς τό λογιστικόν, επιθυμητικόν, καί θυμικόν. Καί τού μέν λογιστικού πάθη, κατά τόν θείον Γρηγόριον τόν Σιναϊτην, είναι, απιστία, βλασφημία, πονηρία, περιέργεια, διψυχία, καταλαλιά, ανθρωπαρέσκεια, φιλοδοξία, υπερηφάνια καί άλλα. Τού δέ επιθυμητικού πάθη είναι, πορνεία, μοιχεία, ασωτεία, πλεονεξία, ακολασία, ακρασία, φιληδονία, φιλαυτία, καί άλλα. Τού δέ θυμικού πάθη είναι, οργή, πικρία, κραυγή, θράσος, εκδίκησις και άλλα.
Ἀγ. Ἰωάν. Δαμασκηνοῦ Ρίζες ὅμως ὅλων τῶν παθῶν καί, θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ πεῖ, προέκταση αὐτῶν, εἶναι ἡ φιληδονία, ἡ φιλοδοξία καὶ ἡ φιλαργυρία, ἀπὸ τὶς ὁποῖες προέρχεται κάθε κακό. Καὶ δὲν διαπράττει ὁ ἄνθρωπος καμμιὰ ἁμαρτία, ἂν προηγουμένως, οἱ δυνατοὶ αὐτοὶ γίγαντες, ὅπως λέει ὁ σοφώτατος ἀσκητὴς Μᾶρκος, δὲν τὸν νικήσουν καὶ τὸν κατακυριέψουν, δηλαδὴ ἡ λησμο-σύνη, ἡ ραθυμία καὶ ἡ ἄγνοια, τὶς ὁποῖες γεννᾶ ἡ ἡδονή, ἡ ἄνεση, ἡ ἀγάπη τῆς δόξας τῶν ἀνθρώπων καὶ ἡ ἀγωνία γιὰ τὶς βιοτικὲς δυσκολίες.
Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ. Πάθος είναι η εγκατάλειψις της ψυχικής απλότητας υπέρ της γοητείας των πραγμάτων.  
Ὅσιος Σεραφείμ Σάρωφ. Όπως ο άρρωστος φαίνεται από το χρώμα του προσώπου του, έτσι και ο εμπαθής από την κατάθλιψη.  
Εἶπε Γέρων· Τὸ κρασί, ὅσον καὶ ἄν εἶναι δυνατόν, ποτὲ δὲν σηκώνει τὸσον τὴν γνώσιν τοῦ ἀνθρώπου, ὅσον τοῦ τὴν στερεῖ ἕνα ἄτακτον πάθος.
Αγνώστου. Όλα τα πάθη έχουν μέσα τους την υπερβολή, και είναι πάθη ακριβώς γιατί υπερβάλλουν.
Δημόκριτος Η ιατρική θεραπεύει τις αρρώστιες του σώματος, η δε σοφία αφαιρεί από την ψυχή τα πάθη.
Μέτωπος Τα πάθη είναι το υλικό της αρετής . γιατί η αρετή αυτά μάχεται και απ' αυτά αναδεικνύεται.
Β. Κλιουτσέφσκι. Κάτω από τα δυνατά πάθη συνήθως κρύβεται μόνο μια αδύναμη θέληση.
Αγνώστου. Ο άνθρωπος που ελέγχει τα πάθη του είναι σκλάβος της λογικής του.
Ὅμηρος. Τὸ πάθος σὲ κάνει νὰ βγάζης φταίχτη ἐκεῖνον ποὺ δὲν φταίει.
Πλάτων Το να νικά κανένας τον εαυτό του είναι η πρώτη και η άριστη απ' όλες τις νίκες, το να νικιέται δε από τον εαυτό του, είναι το πιο ταπεινωτικό και το πιο αισχρό.
Πλούταρχος Όπως τα σύννεφα σκοτεινιάζουν τον ήλιο, έτσι και τα πάθη τη λογική.
Πυθαγόρας Είναι αδύνατον να είναι ελεύθερος ο άνθρωπος που είναι δούλος στα πάθη και εξουσιάζεται από αυτά.
Πυθαγόρας Δουλεύειν πάθεσι χαλεπώτερον ἢ τυράννοις. (Χειρότερο εἶναι νὰ εἶσαι δοῦλος τῶν παθῶν παρὰ τῶν τυράννων.
Πυθαγόρας Κάθε πάθος της ψυχής είναι εχθρικό για την σωτηρία της.
Σωκράτης Ο καλύτερος βασιλιάς είναι αυτός που μπορεί και εξουσιάζει τα πάθη του.
Λα'ι'κή Ρήση. Βράζει στὸ ζουμί του. --- Ὑποφέρει ἀπὸ τὰ πάθη του.
Λα'ι'κή Παροιμία Τὸ πάθος εἶν’ ἀγέρας ποὺ σβήνει τὴν ἀλήθεια.
Λα'ι'κή Παροιμία Σοφὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ νικάει τὰ πάθη του.
Λα'ι'κή Παροιμία Το πάθος είναι εχθρός της λογικής.

Δεν υπάρχουν σχόλια: